ភ្នំពេញ៖ បន្ទាប់ពីព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា បានអនុម័តទាំងស្រុង លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់បន្ថែមទោស លើការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ កាលពីព្រឹក ថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨នេះមក មន្រ្ដីជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានសម្តែងនូវការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិ ដែលនឹងចូលមកដល់នៅក្នុងឆ្នាំនេះ។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ការិយាល័យឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ។
មន្ត្រីជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ចំនួន២រូប គឺលោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជា និងលោក David Kaye អ្នករាយការណ៍ពិសេសលើបញ្ហាលើកស្ទួយ និងការពារសិទ្ធិ សេរីភាព នៃការបញ្ចេញមតិ បានសម្តែងនូវការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំងទៅលើចំណុច នៃសេចក្តីព្រាងវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលតម្រូវឲ្យគណបក្សនយោបាយ និងបុគ្គលទាំងអស់ត្រូវតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ និងចំណុចប្រឆាំងនឹងការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស។
មន្រ្ដីជំនាញខាងលើនេះ បានកត់សម្គាល់ថា ក្នុងចំណោមចំណុចត្រូវធ្វើវិសោធនកម្ម នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះ ក៏មានចំណុចមួយ បើកផ្លូវឲ្យមានការព្យូរ ឬដកសិទ្ធិបោះឆ្នោតរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។ ត្រង់ចំណុចនេះ លោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត និងលោក David Kaye ក៏បានបញ្ជាក់ដូចគ្នាថា សិទ្ធិនៃការចូលរួមរបស់គណបក្សនយោបាយ និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ គឺជាបញ្ហាសំខាន់នៅក្នុងដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោត។ រីឯអាជ្ញាធរត្រូវតែទទួលខុសត្រូវក្នុងការធានាថា ពលរដ្ឋ គណបក្សនយោបាយ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ អាចធ្វើការងារបាន ដោយគ្មានបញ្ហា។
ក្រៅពីការស្នើធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះ មន្រ្ដីជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ទាំង២រូបខាងលើនេះ ក៏បានលើកឡើងទៀតថា ការស្នើធ្វើវិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា ដោយបន្ថែមនូវមាត្រាដាក់ទោសទណ្ឌដល់ជនដែលជេរប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ។ ចំពោះចំណុចនេះ អ្នកជំនាញទាំងពីរអះអាងថា ច្បាប់នេះនឹងធ្វើឲ្យហានិភ័យ នៃការបំពានច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស កាន់តែធ្ងន់ឡើង។ ដូច្នេះពួកគេបានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវវាយតម្លៃឡើងវិញឲ្យបានហ្មត់ចត់ លើសេចក្តីព្រាងវិសោធនកម្មទាំងនេះ ដើម្បីធានាថា វាអនុលោមតាមច្បាប់ និងស្តង់ដារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ហើយថា សេចក្តីព្រាងវិសោធនកម្មទាំងនេះ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គួរត្រូវបើកឲ្យមានការជជែកពិភាក្សាគ្នាជាសាធារណៈដោយសេរី។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច បានប្រតិកម្មតបវិញថា ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធមនុញ្ញ ក៏ដូចជាក្រមព្រហ្មទណ្ឌ គឺដើម្បីដាក់ទោសទណ្ឌលើអ្នកប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ។ នេះមិនមែនជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះឡើយ តែវាជាការការពារទាំងសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទៅវិញទេ។ រីឯអ្នកដែលជេរប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ គឺជាអ្នករំលោភសិទ្ធិមនុស្សដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវបង្កើតច្បាប់ ដើម្បីការពារការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
សូមបញ្ជាក់ថា កាលពីថ្ងៃទី១៤កុម្ភៈ សមាជិករដ្ឋសភា១២៣រូបបានអនុម័តទាំងស្រុងលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ដាក់ទោសអ្នកប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារពី១ឆ្នាំទៅ៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ពី១០លាន ទៅ៥០លានរៀល ប្រសិនបើតុលាការរកឃើញថាមានទោស។ បន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាបានអនុម័័តរួចមក លោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត បានចេញនូវសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ទាំងពីរនេះ ប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍មិនច្បាស់លាស់ ដូចជា «តម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ» និងប្រឆាំងដាច់ខាតចំពោះ «ការជ្រៀតជ្រែងពីខាងក្រៅ»។
ស្របគ្នានេះ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្ដរជាតិ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី១៥ ខែកុម្ភៈ ក៏បានហៅសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ទាំងពីរនេះថា វាជាឧបករណ៍ថ្មីមួយទៀតរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបង្ក្រាបបក្សប្រឆាំង និងសំឡេងរិះគន់។ ប៉ុន្ដែអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង ទាត់ចោលនូវការចោទប្រកាន់នេះ ដោយចាត់ទុកថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើច្បាប់ការពារអធិបតេយ្យភាព ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងកិត្តិនាមព្រះមហាក្សត្រ។
ថ្វីបើមានមតិរិះគន់ជាច្រើនក្តី នៅព្រឹកថ្ងៃពុធទី២១កុម្ភៈ ព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា បានអនុម័តទាំងស្រុង លើសេចក្តីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់បន្ថែមទោស លើការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ៕
