រាជធានីភ្នំពេញ ៖ ហេតុអ្វីបានជាធ្វើតាមអនុសាសន៍ 5K ហើយនៅតែកើតមានជំងឺកូវីដ ១៩? វេជ្ជបណ្ឌិតបានធ្វើការពន្យល់លម្អិតអំពីមូលហេតុទាំងនេះ ៖ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះចំនួនករណីនៃជំងឺកូវីដ ១៩ នៅក្នុងសហគមន៍ត្រូវបានកើនឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅតាមបណ្តាខេត្ត-ក្រុង គួរឲ្យកត់សម្គាល់។ ក្នុងចំណោមអ្នកជំងឺ មានមនុស្សជាច្រើនដែលមិនដឹងពីប្រភពនៃការបង្ករោគនោះទេ។ ដោយពួកគេមិនបានយល់ដឹងពីកន្លែងដែលពួកគេរាលដាលវីរុស SARS-CoV-2 ទេទោះបីជាមានវិធានការជាប្រចាំក៏ដោយ។
ការចែករំលែកអំពីបញ្ហានេះ សាស្ត្រាចារ្យរង លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ង្វៀន ហ៊ុយង៉ា ដែលជាអតីតប្រធាននាយកដ្ឋានការពារជំងឺនៃក្រសួងសុខាភិបាល បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើប្រជាពលរដ្ឋពាក់ម៉ាស់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ត្រូវរក្សាគម្លាតពីគ្នាពីរម៉ែត្រ និងលាងដៃឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ស្តង់ដារ 5K នឹងមិនឆ្លងទេ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយតាមពិតទៅវិធានការទាំងនេះមិនត្រូវបានអនុវត្តដោយមនុស្សគ្រប់គ្នាទេ ព្រោះតែទម្លាប់ជាច្រើនដែលកំពុងតែធ្វើឱ្យយើងមិនដឹងថាមានការឆ្លងមេរោគ SARS-CoV-2 ។ឧទាហរណ៍មនុស្សនៅតែធ្វើដំណើរទៅប្រទេសជិតខាង ឬទៅជួបអ្នកស្គាល់គ្នា ដោយមិនពាក់ម៉ាស់ឬសូម្បីតែលាងដៃ បាញ់អាល់កុល ក៏ពួកគេមិនធ្វើដែរ បន្ថែមពីនេះគឺប្រាស់ប្រាស់ម៉ាសដែលមានគុណភាពអន់ ឬពាក់វាខុសវិធី នេះក៏អាចធ្វើឱ្យវិធានការ នៃការពាក់ម៉ាស់មិនមានប្រសិទ្ធភាពដែរ ។ នៅពេលទៅយកទំនិញមនុស្សតែងតែទាក់ទងជាមួយអ្នកដឹកជញ្ជូនដោយប្រើដៃកាន់របស់របរនិងសាច់ប្រាក់ជាដើម។ដោយពេលនៅផ្ទះពួកគេមិនលាងដៃទេ បន្ទាប់មកក៏យកដៃទៅប៉ះនៅ លើភ្នែក ច្រមុះ និងមាត់ ឬប៉ះមុខរបស់ពួកគេភ្លាមៗនៅពេលពួកគេដោះម៉ាស់។
SARS-CoV-2 ត្រូវបានគេដឹងថាវាជាមេរោគដែលបញ្ជូនដោយដំណក់ទឹកមាត់។ នៅពេលយើងដកដង្ហើមធំមេរោគនឹងនៅជាប់នឹងស្នាមថ្ពាល់ច្រមុះនិងមាត់របស់យើង។ ពួកគេគួរតែយកចិត្តតទុកដាក់ការពារខ្លួនឯងអោយបានខ្ពស់ ចៀសវាងនៅពេលត្រលប់មកផ្ទះវិញ យើងអាចចម្លងមេរោគទាំងនេះ ទៅកាន់មនុស្សជាទីស្រលាញ់របស់យើង ជាពិសេសអ្នកដែលត្រូវប្រយ័ត្នឲ្យបានខ្ពស់បំផុតនោះគឺ មនុស្សចាស់និងកុមារតូចៗ។
លើសពីនេះការមិនផ្លាស់ប្តូរម៉ាស់ជាប្រចាំ ការបាញ់អាល់កុលសម្លាប់មេរោគ ការប៉ះពាល់វត្ថុខាងក្រៅជាច្រើន ហើយបន្ទាប់មកយកដៃមកប៉ះភ្នែក ច្រមុះនិងមាត់របស់អ្នកក៏ជាទម្លាប់ដែលអាចនាំឱ្យមានការឆ្លងមេរោគ SARS-CoV-2 ។
តាមពិតទៅក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្ស នៅតែមានទម្លាប់ជាច្រើនដែលអាចនាំឲ្យឆ្លងមេរោគ SARS-CoV-2 ដោយមិនដឹងខ្លួន។ គម្រោង“ មន្ទីរពេទ្យនៅផ្ទះ” ដើម្បីជួយដល់ប្រជាជនដែលមានហានិភ័យនិងឆ្លងមេរោគ Covid-19 ក៏បានចង្អុលបង្ហាញពីទម្លាប់ងាយៗក្នុងការចាប់មេរោគដូចខាងក្រោម៖
-មនុស្សអាចពាក់ម៉ាស់ពីរ ដោយកុំទាញវាចុះ ឬពាក់វាមិនតឹង ដើម្បីចៀសវាងការចម្លងអ្នកដទៃនិងច្រាសមកវិញ
– កុំភ្លេចលាងសម្អាត បន្លែ ផ្លែឈើ សាច់របស់អ្នកឲ្យបានត្រឹមត្រូវនៅពេលទិញយកមកប្រើប្រាស់
– ត្រូវឧស្សាហ៍បាញ់ទឹកសម្លាប់មេរោគ
– កុំប្រើប្រាស់ប៊ិច ឬ ខ្ចីរបស់អ្នកដទៃដោយមិនបានជូតសម្អាតដៃរបស់អ្នក
– ត្រូវជូតសម្អាតពែង, ស្លាបព្រា, ចង្កឹះមុនពេលទទួលទាន
– ត្រូវជូតដបទឹករបស់អ្នកមុនពេលដាក់ចូលក្នុងមាត់ដើម្បីផឹក
– កុំភ្លេចលាងសម្អាតដៃ ឬបាញ់អាល់កុលបន្ទាប់ពីបើកទ្វារ
– មិនត្រូវយកដៃរបសើអ្នកដែលចាបើកាន់របស់អ្វីហើយ យកមកប៉ះ លើភ្នែក ច្រមុះនិងមាត់របស់អ្នកទេ
– ត្រូវបាញ់ទឹកសម្លាប់មេរោគ ឬ ជូតទូរស័ព្ទរបស់អ្នកឲ្យបានស្អាតមុនពេល យកមកដាក់វាលើមុខដើម្បីស្តាប់៕
