ភ្នំពេញ៖ លោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងនិរទ្ទេសខ្លួន នៅក្រៅប្រទេសដែលហ៊ុមព័ទ្ធទៅដោយបណ្ដឹងរាប់មិនអស់នោះ នៅថ្ងៃទី៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨ ជាទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិនោះ បានសរសេរ នៅលើបណ្ដាញសង្គមរបស់លោកថា យើងត្រូវតែការពារជនជាតិដើមភាគតិច។
លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរបន្តថា យើងត្រូវតែការពារជនជាតិដើមភាគតិច រួមមាន ជនជាតិចារ៉ាយ ជនជាតិទំពួន ជនជាតិក្រឹង និងជនជាតិព្នងជាដើម ដែលរស់នៅក្នុងភូមិភាគឦសាន នៃប្រទេសកម្ពុជា មានដូចជា ខេត្តមណ្ឌលគិរី រតនគិរី ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង។
ពួកគាត់ត្រូវតែមានសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត មានអត្តសញ្ញាណ មានកម្មសិទ្ធិ មានសេរីភាព និងមានភាពថ្លៃថ្នូររបស់ពួកគាត់។ ប៉ុន្តែជនជាតិដើមភាគតិចទាំងនោះ ត្រូវបានរដ្ឋអំណាចសព្វថ្ងៃ រំលោភយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរបន្តថា ដីធ្លី ស្រែចម្ការរបស់ពួកគាត់ ត្រូវបានគេរឹបអូសយ៉ាងសាហាវ ហើយការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ក៏បានធ្វើឲ្យពួកគាត់បាត់បង់ទីជម្រក មុខរបរ ទម្លាប់រស់នៅ វប្បធម៌ ប្រពៃណី និងអត្តសញ្ញាណ របស់ពួកគាត់ជាជនជាតិដើមភាគតិច។ ដូច្នេះ យើងត្រូវតែអនុវត្តវិមជ្ឈការឲ្យពិតប្រាកដ ចំពោះជនជាតិដើមភាគតិចទាំងនោះ ក្នុងខេត្ត និងតំបន់ ដែលពួកគាត់រស់នៅ គឺយើងត្រូវតែផ្តល់ សិទ្ធិសម្រេច និងថវិកាសមស្រប ដើម្បីឲ្យពួកគាត់ អាចគ្រប់គ្រងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគាត់ គ្រប់គ្រងដីធ្លី និងព្រៃឈើរបស់ពួកគាត់ ហើយអាចការពារបរិស្ថាន និងវប្បធម៌ដោយឡែករបស់ពួកគាត់។
លោក សម រង្ស៊ី អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានសរសេរបន្តថា វិមជ្ឈការ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នា តែរដ្ឋអំណាចផ្តាច់ការរបៀបកុម្មុយនីស្តសព្វថ្ងៃ បានសម្លាប់ទាំងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ទាំងវិមជ្ឈការ។ វិមជ្ឈការអាចឈានទៅដល់ការផ្តល់ភាពស្វយ័តមួយកម្រិត ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ និងការធ្វើសេចក្តីសម្រេចនានា ដើម្បីជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ តាមតំបន់នីមួយៗ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា តែមិនមែនជាការអនុញ្ញាតឲ្យពួកគាត់បង្កើតរដ្ឋមួយដោយឡែកនោះឡើយ។
កាលពីថ្មីៗនេះ ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានចាត់ទុកករណីចុះកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់លោក សម រង្ស៊ី ជាមួយមេដឹកនាំចលនាម៉ុងតាញ៉ា នៅឆ្នាំ២០១៣នេះ គឺជាទង្វើក្បត់ជាតិ ខុសនឹងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលមិនអាចអត់ឱនឲ្យបានឡើយ។ បើតាមលោក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ បានថ្លែងប្រាប់វិទ្យុបារាំងអន្ដរជាតិ ដោយប្រៀបប្រដូចករណីលោក សម រង្ស៊ី ទៅនឹងករណីលោក កឹម សុខា ដែលសហការជាមួយបរទេស បំផ្លាញផលប្រយោជន៍ជាតិសាសន៍ឯង។
ទោះជាយ៉ាងណា ការចោទប្រកាន់ពីបទក្បត់ជាតិនេះ មិនបានធ្វើឲ្យលោក សម រង្ស៊ី ភ្ញាក់ផ្អើលទេ ហើយលោក សម រង្ស៊ី ចាត់ទុកថា ការចោទប្រកាន់នេះ គឺជារឿងគួរឲ្យអស់សំណើច និងជាលេស ដើម្បីបង្ក្រាបលើការប្រឆាំងតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ពីសំណាក់របបផ្ដាច់ការតែប៉ុនណោះ។
លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានចលនាសង្គ្រោះជាតិ បានបដិសេធថា លោកមិនបានចុះហត្ថលេខាកាត់ដីឲ្យទៅប្រទេសវៀតណាមនោះឡើយ។ ការបដិសេធយ៉ាងដូច្នេះ បានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីមានការចោទប្រកាន់លោក សម រង្ស៊ី ថា បានចុះហត្ថលេខាកាត់ខេត្តចំនួន៤ទៅឲ្យវៀតណាមសេរី នៅក្នុងឯកសារចាស់ កាលពីឆ្នាំ២០១៣ ពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះឆ្នោត ឈានទៅដឹកនាំប្រទេស។
លោក សម រង្ស៊ី បានគូសបញ្ជាក់ថា លោកមិនបានចុះហត្ថលេខាកាត់ដីឲ្យវៀតណាមឡើយ។ បើតាមលោក សម រង្ស៊ី បានបញ្ជាក់ថា
ឯកសារដែលលោកចុះហត្ថលេខាជាមួយលោក Kok Ksor មេដឹកនាំចលនាម៉ុងតាញ៉ា នៅឆ្នាំ២០១៣នោះ មែនទែនមានខ្លឹមសារចង់ឲ្យមានការទទួលស្គាល់សិទ្ធិស្របច្បាប់របស់ជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ា ដែលរស់នៅខេត្តភាគឦសាន នៃប្រទេសកម្ពុជា ដូចជា ខេត្តមណ្ឌលគិរី រតនគិរី ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែងនោះឡើយ។
ចំពោះការលើកឡើងពី «សិទ្ធិស្វ័យភាពនៃជនជាតិដើមភាគតិច» នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងឆ្នាំ២០១៣វិញ ប្រធានចលនាសង្គ្រោះជាតិពន្យល់ថា វាគឺជាការអនុវត្តជាក់ស្ដែង នៃអំណាចវិមជ្ឈការតែប៉ុនណោះ។ ការផ្ទេរអំណាចនេះ ត្រូវបានលោក សម រង្ស៊ី អះអាងថា ជាផ្នែកមួយនៃដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមិននៅក្រោមការដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន សែន ឡើយ។ នេះបើតាមលោក សម រង្ស៊ី ៕
