ត្រីគល់រាំង ឬត្រីខ្មោ.ច ត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជឿថាផុតពូជបាត់ទៅហើយ ដោយសារវាបានបាត់ខ្លួនពីទន្លេមេគង្គអស់រយៈពេលជិត ២០ ឆ្នាំ ប៉ុន្តែស្រាប់តែថ្មីៗនេះត្រីគល់រាំង បានលេចមុខម្តងទៀត ធ្វើឱ្យអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង។
កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានប្រទះឃើញ ត្រីគល់រាំងដ៏កម្រមួយនៅក្នុងទន្លេមេគង្គប្រទេសកម្ពុជាយើង ដែលជាក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់ការរស់រានមានជីវិតនៃត្រីប្រភេទនេះ និងជំរុញឱ្យមានការខិតខំប្រឹងប្រែងអភិរក្សជាបន្ទាន់ ដើម្បីការពារទន្លេមេគង្គនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ត្រីគល់រាំងជានិមិត្តរូបមច្ឆជាតិកម្ពុជាដែលកំពុងបង្កើនកិច្ចការពារ ខណៈវាគឺជាប្រភេទត្រីដ៏កម្រ និងជាប្រភេទត្រីប្រឈមនឹងការផុតពូជ ដែលទាមទារឱ្យមានការចូលរួមការពារ និងអភិរក្សឱ្យនៅគង់វង្សយូរអង្វែង។ ទោះជាយ៉ាងណាត្រីប្រភេទនេះបានបង្ហាញខ្លួនឱ្យមនុស្សយើងឃើញវាជាលើកចុងក្រោយនៅឆ្នាំ ២០០៥ ដែលមានប្រវែងរហូតដល់ ១.២ ម៉ែត្រ និងមានស្នាមពណ៌លឿងជុំវិញភ្នែករបស់វា។ ប៉ុន្តែបន្ទាប់មកវាក៏បានបាត់ខ្លួនរហូត ដល់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រគិតថា វាបានផុតពូជបាត់ទៅហើយ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តីបើយោងតាមគេហទំព័របរទេស និងក្នុងស្រុកជាច្រើន បានរាយការណ៍ថា អ្នកស្រាវជ្រាវស្រាប់តែប្រទះឃើញត្រីគល់រាំងនៅក្នុងទន្លេមេគង្គប្រទេសកម្ពុជាយើងម្តងទៀត ជាមួយប្រវែងប្រហែល ៦០ ទៅ ៩០ សង់ទីម៉ែត្រ។ ការរកឃើញដែលមិននឹកស្មានដល់នេះ បានបង្ហាញថា ត្រីគល់រាំងដែលជាប្រភេទត្រីកម្រ នៅតែមានវត្តមានក្នុងទន្លេមេគង្គនោះទេ មានន័យថា វាមិនទាន់ផុតពូជឡើយ។
គួរបញ្ជាក់ដែរថា ក្នុងចំណោមត្រីជាង ១.១០០ ប្រភេទ ដែលរស់នៅក្នុងទន្លេមេគង្គ មានត្រីប្រហែល ២៥ ភាគរយដែលមិនត្រូវបានរកឃើញថា មានរស់នៅកន្លែងផ្សេងទៀត នៅលើផែនដីយើងនេះទេ។ ទន្លេមេគង្គ បានគាំទ្រដល់ការនេសាទត្រីទឹកសាបធំបំផុតរបស់ពិភពលោក ដែលទ្រទ្រង់ជីវិតមនុស្សយ៉ាងហោចណាស់ ៤០ លាននាក់ និងមានតម្លៃ ១១ ពាន់លានដុល្លារ។ ការរកឃើញឡើងវិញនេះ ជាលទ្ធផលរបស់រដ្ឋបាលជលផល ដែលបានបន្ថែមត្រីគល់រាំង ទៅក្នុងបញ្ជីប្រភេទត្រីដែលតម្រូវឱ្យមានការពាររបស់ខ្លួនកន្លងមក៕