សហរដ្ឋអាមេរិក៖ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ យោងតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) បានឱ្យដឹងថា ជំងឺគ្រុនផ្តាសាយប្រភេទ A H5N1 កំពុងក្លាយជាជំងឺរាតត្បាតសត្វពាសពេញពិភពលោក ដោយអង្គការបានព្រមានអំពីការកើនឡើងនៃចំនួនសត្វ និងមនុស្សដែលកំពុងឆ្លងមេរោគផ្តាសាយបក្សី H5N1។
បើយោងតាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិត Jeremy Farrar ដែលជាប្រធានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅអង្គការសុខភាពពិភពលោកបាននិយាយថា មេរោគគ្រុនផ្តាសាយបក្សីបណ្តាលឱ្យមានអត្រាមរណភាព “ខ្ពស់ខ្លាំង” ក្នុងចំណោមអ្នកដែលបានឆ្លងជំងឺនេះរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានបន្តទៀតថា នេះគឺជាក្តីបារម្ភដ៏ធំមួយ ព្រោះថាបន្ទាប់ពីឆ្លងទៅសត្វបក្សី រួចរាលដាលដល់ថនិកសត្វ ពេលនេះមេរោគកំពុងវិវឌ្ឍ និងអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពឆ្លងដល់មនុស្ស ហើយអាចឆ្លងបន្តិចម្តងៗពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀត។
ទោះបីជាមិនទាន់មានការកត់ត្រាករណីនៃការឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់នៃមេរោគ H5N1 ក៏ដោយ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Jeremy Farrar បាននិយាយថា H5N1 គឺជាប្រភេទជំងឺផ្តាសាយ ដែលភាគច្រើនចាប់ផ្តើមនៅក្នុងបសុបក្សី និងទា ហើយបានរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅទូទាំងពិភពលោកក្នុងរយៈពេល ១ ឬ ២ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដែលវាបានក្លាយទៅជាជំងឺរាតត្បាតសកល ខណៈបច្ចុប្បន្ននេះមេរោគនោះបានកំពុងវិវត្ត និងអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពឆ្លងពីមនុស្ស ដែលគ្រោះថ្នាក់ជាងសមត្ថភាពចម្លងពីសត្វទៅមនុស្សទៅទៀត។
ការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺផ្តាសាយបក្សីនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ២០២០ ហើយបានសម្លាប់សត្វបក្សីរាប់លានក្បាល ដោយមិនគិតពីសត្វស្លាបព្រៃ និងថនិកសត្វដទៃទៀត។ កាលពីខែមុន ការរកឃើញករណីជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សីលើសត្វគោ និងពពែបានធ្វើឱ្យអ្នកជំនាញភ្ញាក់ផ្អើល ដោយសារតែសត្វទាំងនេះជាសត្វដែលគេគិតថាមិនងាយឆ្លងជំងឺផ្តាសាយបក្សីឡើយ។ WHO បាននិយាយថា ទោះបីជាបច្ចុប្បន្នមិនមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ដែលបង្ហាញថា H5N1 ឆ្លងរវាងមនុស្សក៏ដោយ ក៏ករណីរាប់រយករណីរបស់មនុស្សដោយសារតែការប៉ះពាល់ជាមួយសត្វ ត្រូវបានគេរកឃើញ ជាមួយនឹងអត្រាមរណភាពខ្ពស់ខុសពីធម្មតា។
ហេតុនេះហើយអង្គការសុខភាពពិភពលោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ខណៈពេលដែលកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្កើតវ៉ាក់សាំង និងការព្យាបាលសម្រាប់ជំងឺគ្រុនផ្តាសាយបក្សីនៅតែបន្ត មន្ត្រីសុខាភិបាលនៅតាមបណ្តាប្រទេសនានាត្រូវតែធានាថាពួកគេមានសមត្ថភាពវិនិច្ឆ័យគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងករណីដែលស្ថានភាពនៃការចម្លងមេរោគកើតឡើងពីមនុស្សទៅមនុស្ស ហើយពិភពលោកក៏នឹងត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចក្នុងការឆ្លើយតបផងដែរ៕