ខេត្តរតនគិរី ៖ ទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណី ជនជាតិដើមភាគតិច (ទំពូន) នៅតែគោរព កេរ្តិ៍ដំណែលដូនតា រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ ជាក់ស្តែងកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៧ នៅចំណុចផ្លូវជាតិលេខ៧៨ ក្បែរជើងភ្នំយក្សឡោម ស្ថិតនៅភូមិភ្នំ សង្កាត់យក្សឡោម ក្រុងបានលុង មានកម្មវិធីមួយ ដោយមានជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន ប្រមាណ២០-៣០នាក់ មកជួបជុំគ្នា កាប់ក្របី១ក្បាល សែនអ្នកជំងឺ ដោយចោទថា ខ្មោចជនជាតិគ្រឹង ដែលចង.កនៅទីនេះ អស់រយៈពេលជាង២០ឆ្នាំ មកហើយនោះ បានធ្វើអោយកូនប្រសារ និងតាមផ្តន្ទាកូនប្រសារប្រុសរបស់គាត់ ឆ្កួត និងឈឺរាំរ៉ៃ។
ទាក់ទិននឹងករណីខាងលើ ត្រូវបានស្ត្រីម្នាក់ មានឈ្មោះ ថោង យ៉ាង អាយុ៤៩ឆ្នាំ ជនជាតិទំពួន ដែលមាន ប្តីឈ្មោះទីន ខាំបី អាយុ៦០ឆ្នាំ បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិឡូន ឃុំទីងចាក់ ស្រុកបរកែវ ស្ត្រីរូបនោះ បានអះអាងថា មូលហេតុដែលគាត់ ធ្វើដំណើរពីស្រុកបរកែវ មកកាប់ក្របី១ក្បាលសែន នៅចំណុចខាងលើ គឺមកពីក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់ ព្រមទាំងអ្នកភូមិ បានទៅរកគ្រូទាយ របស់ជនជាតិទំពួន បានមើលឃើញថា កូនប្រសាររបស់គាត់ មានឈ្មោះថោង វណ្ណា អាយុ១៩ឆ្នាំ ដែលយកកូនស្រីគាត់បង្កើត ឈ្មោះ ថោង ទាម អាយុ១៨ឆ្នាំ បានរៀបការ អស់រយៈពេល៦ខែហើយ។
អ្នកស្រីបានបន្តទៀតថា គ្រូបានទាយថា កូនប្រសាររបស់គាត់ ត្រូវបានខ្មោចស្ត្រីម្នាក់ចង.ក នៅចំណុចសែននេះ បានទៅធ្វើអោយកូនប្រសារ របស់គាត់ឆ្កួត តាំងពី អាយុ១៣ឆ្នាំ រហូតមក ដល់បច្ចុប្បន្ន ពេលនេះគាត់ជាម្តាយក្មេក និងអ្នកភូមិ បាននាំគ្នាធ្វើតាមប្រពៃណី ជនជាតិទំពួន កាប់ក្របីឈ្មោលមួយក្បាល ដែលទិញគេក្នុងតម្លៃ១លាន៦០ម៉ឺនរៀល ដើម្បីបង្គ្រប់កិច្ចអោយកូន ប្រសារគាត់បានជាសះស្បើយ ហើយលោកស្រីបានបន្តទៀតថា ការសែនព្រេងនេះ ជាលើកទី២ហើយ លើកទី១អស់ជ្រូក២ក្បាល។
បច្ចុប្បន្ននេះ គាត់ជាគ្រួសារក្រីក្រមួយ ប្រកបមុខរបរស៊ីឈ្នួល ដកដំឡូងមី អោយអ្នកភូមិក្នុង១ហិកតា ១៥ម៉ឺនរៀល គាត់បានត្អូញត្អែរទៀតថា លុយដែលគាត់យកមកទិញ ក្របីសែនពេលនេះ បានទៅខ្ចីលុយពី AMK ខេត្តរតនគិរី ចំនួន២លានរៀល ធ្វើអោយគ្រួសាររបស់គាត់ កាន់តែមានជីវភាព ធ្លាក់ដុនដាបយ៉ាងខ្លាំង។
ដោយឡែក លោកមេកន្ទ្រាញខ្មែរ ហៅថាអាចារ្យ ដែលមានឈ្មោះ ទើល ម៉ែល អាយុ៦៨ឆ្នាំ ជនជាតិទំពួន រស់នៅភូមិភ្នំ សង្កាត់យក្សឡោម ក្រុងបានលុង បានអោយដឹងថា កម្មវិធីនេះ ជាអបីយជំនឿ របស់បងប្អូនជនជាតិដើម ភាគតិចទំពួន តាំងពីយូរលង់ណាស់មកហើយ នៅពេលសែន គេហាមមិនអោយអ្នកជំងឺ មកជិតកន្លែងសែននោះទេ និងហាមបងប្អូនខ្មែរ ដែលមិនមែនជាជនជាតិទំពួន មកសួរសុខទុក្ខ អ្នកជំងឺនោះឡើយ គាត់បានបន្តទៀតថា អ្នកជំងឺឈឺមានដូចជា ៖
ទី១ ឆ្កួតរត់ចេញពីផ្ទះ ២-៣ថ្ងៃ ឬមួយប្រកាច់ជាញឹកញាប់ ទី២ ជំងឺដេកមិនឡើងពីកន្ទេល៣-៤ថ្ងៃ ហើយអ្នកជំងឺនេះ តាំងពីអាយុ១៣ឆ្នាំ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ហើយបងប្អូនជនជាតិ នាំគ្នាផឹកស្រាពាង។ ទោះជាយ៉ាងណា នេះគ្រាន់តែជាអបិយជំនឿ របស់បងប្អូនជនជាតិដើម ភាគតិចប៉ុណ្ណោះ ដែលនូវរាល់ពេល ដែលមានអ្នកណាម្នាក់ឈឺថ្កាត់ ពួកគាត់តែងតែ ធ្វើកិច្ចសែនព្រេននេះ ដែលពួកគាត់ជឿថា ការសម្លាប់សត្វក្របី និង ផឹកស្រាពាង ដើម្បីសែននេះ បានធ្វើអោយអ្នកឈឺនៅក្នុងផ្ទះ ឬក្នុងភូមិ បានជាសះស្បើយ ពីរោគាពាធ៕